Ameliyat sonrası dikkat edilecek hususlar !

Kadın hastalıkları veya doğum ile ilişkili bir ameliyat geçirdiğinizde doktorunuz size yapılması veya yapılmaması gerekenler hakkında bir bilgi notu verecek ya da açıklamalarda bulunacaktır. Bu açıklamaların amacı akla gelebilecek olası soruları yanıtlamak, iyileşme dönemini daha rahat geçirmenizi sağlamak ve aynı zamanda ortaya çıkabilecek sorunların erken fark edilmesini sağlamak veya bunları önlemektir.

Her ameliyat ve her ameliyat olan hasta kendi koşulları içinde değerlendirilmelidir. Bu bölümde verilen bilgiler ameliyat sonrasında sıklıkla karşılaşılan durumlar ve bunlara ilişkin sorulara yanıt vermek üzere hazırlanmıştır.

Evde yara bakımı

Eğer karından bir ameliyat geçirmişseniz zımba veya çeşitli ip dikişleriniz olacaktır. Dikişler yaranın durumuna bağlı olarak 3-10 gün içinde alınır. Cilt altında kalan dikişler ile karın veya vajina içindeki dikişlerin alınmasına gerek yoktur. Eğer yarayı kapatan bir bandaj varsa, aksi söylenmediği sürece, evde 24-48 saat sonra bu bandajı çıkarabilirsiniz. Ameliyat bitiminde konan ilk bandajın çıkarılmasını takiben genellikle yeniden bandaj uygulamaya gerek yoktur ve yaranın açık kalması tercih edilir. Bu bandajların yapışkan kısmının ciltten ayrılması sorun olabilir. Bunu önlemek için bandaj veya bantların ılık su ile ıslatılması veya banyo yaparken çıkarılması daha kolay çıkmasını sağlayacaktır.

Her yarada olduğu gibi cerrahi yaraların da temiz tutulması iyileşme süresini olumlu etkiler. Eve döndüğünüzde sıklıkla duş şeklinde yapacağınız bir banyo ile yaranızı temiz tutabilirsiniz. Yara yerinin sabunlamanıza gerek yoktur, su yeterli olacaktır. Ancak ovalamaktan kaçınmalısınız. Yara yeri zaman içinde iyileşecek ve değişime uğrayacaktır. Son halini alması 1 yılı bulabilir. Yara yerinde his kaybı olması veya dokunulduğunda hassas olması sık karşılaşılan bir durumdur. Eğer doktorunuz tarafından önerilmiş bir tedavi yoksa yara üzerine kesinlikle herhangi bir krem, losyon veya madde uygulamayınız. Eğer yara yerinde kızarıklık, ısı artışı, birkaç damladan daha fazla kanama, cerahat veya başka bir akıntı olursa veya yarada açılma meydana gelirse MUTLAKA doktorunuza başvurun!

Vajinadan yapılan ameliyatlarda dikişler vajina içinde bulunur ve bu dikişler kendiliğinden eriyen dikişler olduğundan alınmalarına gerek yoktur. Normalde ortalama 6 hafta içinde eriyen bu dikişlerin bazen erime süresi uzayabilir, erime sürecinde hafif kahverengi-pembe bir akıntı ortaya çıkabilir. Bazen dikişlerin bir bölümü tuvalette veya banyoda ele gelebilir ya da iç çamaşırınıza düşebilir.

Ameliyat sonrası ağrı ve giderilmesi

Her ameliyatta olduğu gibi Kadın-Doğum ameliyatlarını da takiben ağrı ortaya çıkar. Ancak ağrının zaman içinde azalması gerekir ve genellikle ağrı kesiciler ile kontrol altındadır. Özellikle karın içinde yapılan ameliyatların sonrasında karında şişlik ve kramp tarzında ağrı olması sık karşılaşılan bir durumdur. Bunun nedeni bağırsaklar içinde biriken gazdır. Bu durum genellikle geçicidir ve barsak hareketlerinin başlaması ve gazın çıkması ile kendiliğinden çözülür. Bazı durumlarda ilaç tedavisi gazın çıkmasını ve rahatlamayı kolaylaştırabilir.

Laparoskopi (göbek deliğinden bir kamera yardımıyla yapılan ve karın içinin gaz ile şişirildiği kapalı ameliyat şekli) ameliyatı sonrasında karın içine verilen gaza bağlı olarak bazı hastalarda omuz ağrısı görülebilir. Bu ağrı genellikle 1 hafta içinde kendiliğinden kaybolur.

Ağrıyı gidermek için rahatsız edici aktivitelerden veya pozisyonlardan kaçınmak uygundur. Bazı kadınlar karın bölgesine bir kuşak veya sıcak tutacak havlu veya battaniye benzeri bir şey sararak rahatlamaktadır. Aksi bildirilmemiş ise ağrı kesiciler kullanabilirsiniz. Ağrı kesiciler günde 3-4 kez alınabilir ancak tok karnına almaya dikkat edilmelidir. Ağrı kesicilere rağmen ağrınız devam ediyor veya daha da kötüleştiğini hissediyorsanız vakit geçirmeden doktorunuza başvurun!

Ameliyat sonrası vajinadan kanama

Kadın hastalıklarını ilgilendiren ameliyatları takiben hafif düzeyde, koyu renkli (vişne çürüğü veya kahverengi) bir kanama beklenir. Genellikle ameliyatı takip eden ilk hafta içinde gözlenir. Nadiren daha bol miktarda bir kanama tuvalette veya ayağa kalkınca ortaya çıkabilir. Eğer 1 saat içinde bir pedi dolduran veya daha fazla bir kanama varsa hemen doktorunuzu arayın!

Ameliyat sonrası günlük aktivite ve hareketler

Ameliyat sonrasında bir-iki gün yorgun hissetmek doğaldır. Özellikle genel anestezi uygulanmış ise kişi daha da yorgun hisseder. Bu nedenle ilk günler mümkün olduğunca istirahat etmek ve dinlenmek önemlidir.

Bununla birlikte sürekli yatmak ve hiç yürümemek iyileşmeyi geciktirir. Bu nedenle kadın hastalıkları ameliyat sonrası gününden itibaren her gün birkaç kez yürümek ve ayakta geçirilen süreyi zaman içinde artırmak önemlidir. Yürümek aynı zamanda ameliyat sonrası ortaya çıkabilecek damar içinde pıhtı oluşumu, bağırsaklarda gaz birikimi ve ağrısı ile solunun yetersizliği gibi bazı sorunları da önler. Kendinizi iyi hissettiğiniz sürece günlük işlerinize dönmenizde sakınca yoktur. Ancak bunları zaman içine yaymak, aşırı ve yorucu işlerden erken dönemde kaçınmak önemlidir.

Ameliyat sonrası sık sorulan sorular

• Ne zaman banyo yapabilirim? – Taburcu olduktan sonra evde duş şeklinde banyo yapabilirsiniz. Ancak hemen ameliyat sonrasında oturarak (küvette) banyo yapmaktan veya yüzmekten kaçınmalısınız. Tek başınıza iyi olacağınızdan emin olmadan duşa girmeyiniz; gerekiyorsa eşinizden veya bir yakınınızdan yardım alabilirsiniz.
• Ağırlık kaldırmamda bir sakınca var mı? – Ağır kaldırmak iyileşme sürecindeki dokular üzerine olumsuz etki yapacağından iyileşmeyi geciktirebilir. Bu nedenle birçok hastaya ameliyatı takip eden 6 hafta içinde tek elle kaldıramayacakları herhangi bir ağırlığı kaldırmamaları önerilir. Bu özellikle rahim alma gibi büyük karın içi ameliyatları veya idrar kaçırma nedeniyle yapılan ameliyatlar için daha önemlidir. Eğer yara olmaksızın yapılan bir ameliyat geçirilmiş ise (örn. histeroskopi), ağır kaldırma konusunda genellikle bir sınırlama yoktur.
• Seyahate gidebilir miyim, araç kullanabilir miyim? – Kendi başınıza rahat hareket edinceye kadar araç kullanmamalısınız. Ancak araç ile seyahat edebilirsiniz. Emniyet kemerini kullanmayı unutmayınız! Bazı doktorlar ameliyattan sonraki ilk 2 hafta içinde araba, tren veya uçak ile uzun seyahatleri uygun bulmamaktadır. Bu konuda doktorunuzun tavsiyesine uymanız önerilir.
• Cinsel ilişki yapabilir miyim? – Özellikle vajina yolu ile yapılan ameliyatları veya cinsel organları ilgilendiren büyük ameliyatları takiben 2-6 hafta boyunca cinsel ilişki yapılmamalı ve vajina içine herhangi bir şey yerleştirilmemelidir. Doktorunuz geçirdiğiniz ameliyatın özelliğine bağlı olarak bu konuda daha net bir bilgi verecektir.
• İşime ne zaman dönebilirim? – Ağrınız yoksa ve kendinizi işe dönebilecek kadar iyi hissediyorsanız işe başlayabilirsiniz. Bu küçük işlemleri takiben birkaç gün içinde, laparoskopi ve histeroskopi gibi kapalı ameliyatları takiben 1-2 hafta içinde ve daha ciddi ameliyatları takiben ise 4-6 hafta içinde gerçekleşir.
• Neler yiyebilirim? – Yemek yemenize izin verildikten sonra, normal olarak her şeyden yiyip içebilirsiniz. Ancak ameliyatı takip eden birkaç gün içinde iştahsızlık olabilir. Sık ama az yemek veya daha sulu şeyler yemek sizi daha iyi hissettirebilir. Kabızlıktan korunmak amacıyla yüksek lif içerikli bir diyet uygulamak daha uygun bir davranıl olacaktır. Eğer yemek yiyemiyorsanız veya sürekli kusma oluyorsa doktorunuza görünmelisiniz.
• Kabızlık ya da ishal olursam ne yapmalıyım? – Karın ameliyatlarını takiben bağırsak hareketleri yavaşlar ve geçici olarak büyük abdeste çıkmakta zorlanabilirsiniz. Bol lif içeren özellikle taze sebzeler ve tahıllar kabız kalmanızı önleyecektir. Ameliyattan sonra erken dönemde ayağa kalmak ve iyi hissettiğiniz sürece yürüyüş yapmak faydalı olacaktır. Eğer daha önceden de kabızlık sorunu çekiyorduysanız, ameliyatı takiben bazı ilaçlar dışarı çıkmanızda faydalı olabilir. Magnezyum hidroksit (örn. Magnesie Calcinee®) veya Senna (örn. Sennalax®, Pursennid®, Senokot®) içeren ilaçlar dışkıyı yumuşatarak kabızlığı önleyebilir. Eğer kabızlıkla beraber, bulantı ve kusma da varsa doktorunuzla görüşmelisiniz. Bazı kadınlarda ameliyatı takip eden birkaç gün dışkıda yumuşama veya ishal görülebilir. Eğer ishal kanlı ise doktora görünmelisiniz.
• İdrar yaparken ağrı ve yanma normal mi? – Özellikle vajinadan yapılan ameliyatları takiben sık idrara gitme ve idrar yaparken ağrı hissedebilirsiniz. Ancak aşağıdaki durumlardan herhangi bir varsa hemen doktorunuzla görüşmelisiniz:
  • İdrar yaparken yanma
  • Sık idrar hissi ve tuvalete gittikten hemen sonra yeniden idrar hissi olması
  • 38°C üzerine ateş
  • Yan ağrısı
  • İdrarda kan görülmesi
  • İdrar yaparken güçlük

Ameliyat sonrası kontrol

Genellikle ameliyatı takip eden 2-4 hafta içinde kontrol muayenesi gerçekleştirilir. Bu dönemde varsa herhangi bir şikayet sorgulanır, ameliyatla ilgili kontrol yapılır, varsa dikişler alınır ve varsa biyopsi ya da patoloji sonuçları hakkında bilgi verilir. Bu kontrol muayenesi, doktorunuza aklınızdaki soruları sormak için de iyi bir fırsattır.

Kadın hastalıkları ameliyat sonrası doktora başvurmanız gereken durumlar

• Nefes darlığı veya göğüs ağrısı
• Geçmeyen karın ağrısı veya karında şişlik
• Fazla miktarda vajinadan kanama (adet miktarından daha fazla)
• Bir günden daha uzun süren bulantı ve kusma
• 38°C üzerine ateş
• Ameliyat yerinde kızarıklık, şişme, akıntı veya yara yerinde açılma
• Kol veya bacaklarda şişme, özellikle tek taraflı şişlik
• Kötü kokulu, özellikle koyu, yeşil renkli vajinal akıntı
• İdrar yapamama ya da idrar yaparken şiddetli ağrı veya yanma
• 2 günden uzun süre ile ishal (özellikle kanlı ishal)
• 3 günden uzun süre ile büyük tuvalete çıkamamak

Sizin için hazırlanan jinekolojik cerrahi kılavuzu ameliyat öncesi ve sonrası dönemde gerekli hazırlıklar ve önlemler hakkında bilgilenmeniz amacıyla hazırlanmıştır. Bir kopyasını indirebilir veya kaynak belirtmek suretiyle paylaşabilirsiniz.

Sağlıklı günler geçirmeniz dileğiyle…