Ertesi gün hapı nedir?

Ertesi gün hapı, korunmadan yapılan bir cinsel ilişki sonrasında hamile kalmamak için alınan ilaçlardır. Ertesi gün haplarının hormon içeren veya içermeyen formları bulunur. Bu ilaçlar genellikle bir kez alınır ve korunmasız cinsel ilişki sonrasında ne kadar erken alınırsa o kadar etkilidir.

Ertesi gün hapı ne zaman alınmalıdır?

Mümkün olan en kısa sürede. İlk 3 gün içinde alınırsa etkinlik daha yüksektir ancak 5. güne kadar alınabilir. Eğer 75 kg üzerinde iseniz, ertesi gün hapları yerine spiral daha uygun bir seçenek olacaktır, çünkü vücut ağırlığı arttıkça ertesi gün haplarının etkinliği azalır. Ülkemizde Ella® ticari ismi ile mevcut olan ancak hormon içermeyen diğer bir ertesi gün hapı özellikle spiral istemeyen kilolu hanımlar için tercih nedeni olabilir, çünkü bu ilaç diğer ertesi gün haplarına oranla 75 kg üzeri hanımlarda daha etkilidir. Ayrıca ilk 3 gün içinde ertesi gün hapı alınmamış ise Ella®, Ertes®’e oranla 4-5. günlerde daha etkilidir.

Acil doğum kontrol yöntemlerinin etkisi kısa sürelidir ve  bir sonraki adet dönemine kadar sizi korumaz. Bu nedenle herhangi bir yöntemi kullandıktan sonra, adet dönemine kadar cinsel ilişki sırasında tedbir almalısınız. Eğer yeniden korunmasız bir cinsel ilişki olursa, ertesi gün hapları yeniden alınmalıdır.

Kaç tip ertesi gün hapı bulunur?

Günümüzde ülkemizde piyasada bulunan ve hormon içeren ertesi gün hapları:

• Ertes®, Postpill One® – Sadece progesteron isimli hormonu içerir.
• Ella® – hormon içermez, ulipristal adı verilen bir madde içerir.
• Yuzpe metodu – yüksek doz doğum kontrol hapı alınmasıdır.

Ertesi gün hapı ne zaman kullanılır?

Ertesi gün hapları aşağıdaki durumların varlığında kullanılabilir:

• Korunmaksızın yapılan bir cinsel ilişki sonrasında,
• Doğum kontrol haplarının unutulduğu durumlarda,
• Doğum kontrol iğnelerinin (3 ayda bir yapılır) 2 hafta veya daha uzun süre ile yaptırılmasının geciktirildiği durumlarda,
• Prezervatiflerin ilişki sırasında yırtıldığı durumlarda,
• Tecavüz kurbanlarında

Ertesi gün haplarından bir tane kullanmak yeterli mi?

Ertesi gün hapları genellikle tek veya iki hap şeklinde üretilmiştir. Kutu içinde iki hap varsa bunları aynı anda veya 12 saat aralıkla alabilirsiniz.

Acil doğum kontrolü için doğum kontrol hapı almak istersem kaç tane almalıyım?

Eğer acil doğum kontrolü için özel üretilmiş ertesi gün haplarından bulamazsanız, standart doğum kontrol haplarından 2-5 tane aynı anda alabilirsiniz. Almanız gereken hap sayısı yaşa ve kilonuza bağlı olarak değişir. Doğru doz için doktorunuz ile görüşmenizi öneririm. Aynı dozun 12 saat sonra tekrar alınması gereklidir.

Ertesi gün haplarını kullanmak güvenli mi?

Ertesi gün hapları içinde bulunan hormonlar, diğer doğum kontrol hapları veya hormonlu spiral içinde yer alan hormonlarla aynıdır ve yıllardır güvenle kullanılmaktadır. Sağlık sorunları nedeniyle doğum kontrol hapları alamayan bazı kadınlar ertesi gün haplarını kullanabilirler, çünkü bu ilaçları sadece bir gün almaları gerekecektir. Ayrıca ertesi gün haplarını almadan önce herhangi bir muayene veya laboratuvar testi yapılmasına da gerek yoktur. Bakırlı spiral veya Ella® içinde ise hormon yoktur.

Ertesi gün hapları hamileliği nasıl önlüyor?

Bu konu henüz net olarak anlaşılabilmiş değildir ancak muhtemelen erkeğin spermi ile kadının yumurtasının birleşmesini engellemekte veya birleşme gerçekleşmiş ise (yani bebek meydana gelmiş ise) bebeğin anne rahmine yerleşmesine engel olmaktadır. Ancak şu unutulmamalıdır ki, eğer bebek anne rahmine yerleşmiş ise, ertesi gün hapları veya spiralin bebeğin düşmesini sağlaması veya bebeğe zarar vermesi mümkün değildir.

Önemli Not! Ertesi gün hapları düşük yaptırmaz.

Ertesi gün haplarının yan etkileri nelerdir?

Hormon içeren ertesi gün haplarının en çok gözlenen yan etkisi bulantı ve kusmadır. Bu etki hem östrojen hem de progesteron içeren haplarda daha fazladır. Bu yan etkiden kurtulmak için bulantı engelleyici bir ilaç alınabilir. Ancak eğer kusarsanız, kusma ile birlikte ilaç da dışarı atılacağından ilacın etkisi tam olarak gerçekleşmez. Bu nedenle eğer ilacı aldıktan sonraki 1 saat içinde kusarsanız, ilacı tam doz olarak yeniden almalısınız.

Acil doğum kontrolünde ertesi gün hapı mı, spiral mi daha etkili?

Ertesi gün haplarının olası hamileliklerin %80-90’ını engellediğini söyleyebiliriz. Ancak bu kişinin yaşına ve ilişki dönemine de bağlıdır. Genellikle yumurtalıklardan yumurta atıldıktan sonra yapılan ilişkilerde hamilelik ihtimali daha az iken (düzenli adet gören kadınlarda genellikle adetin 15-18. günlerinden sonra), yumurta atılmasından bir veya 2 gün öncesinde yapılan ilişkilerde hamilelik ihtimali en yüksektir (düzenli adet gören kadınlarda genellikle adetin 12-14. günlerinde). Ertesi gün hapları içinde de sadece progesteron ya da ulipristal içerenler (örn. Ella® veya Ertes®) daha etkilidir. Spiral uygulanması ertesi gün haplarına göre daha etkilidir ve hamilelik ihtimali 500’de 1’dir.

Ertesi gün hapı kullandıktan ne kadar sonra adet görürüm?

Sıklıkla normal zamanda. Ancak bazı kadınlarda adet bir haftaya kadar, daha az oranda ise birkaç hafta gecikebilir. Bu nedenle beklenen adet tarihi üzerinden 1-2 hafta geçtikten sonra hala adet görmemiş iseniz, idrar veya kanda gebelik testi yaptırmalısınız. Eğer ertesi gün hapından sonra doğum kontrol hapı veya diğer hormon içeren bir ilaç kullanmaya başladıysanız, ilaç bitene kadar adet görmeyebilirsiniz.

Ertesi gün hapları adet düzensizliği yapar mı?

Bu sorunun yanıtı hapları kullandığınız adet zamanına bağlı olarak değişse de genellikle ertesi gün hapları adet düzensizliği yapmaz. Ancak aynı ay içinde birden daha fazla ertesi gün hapı alınmışsa adette gecikme veya düzensiz kanamalar olabilir. Bu nedenle mümkünse ertesi gün haplarının aynı ay içinde sadece bir kez kullanılması önerilir.

Ertesi gün hapları başarısız olursa bebekte sakatlığa neden olur mu?

Ertesi gün hapları kullanılmasına rağmen hamileliğin geliştiği durumlarda, bu ilaçlar bebekte herhangi bir anormalliğe ve sakatlığa neden olmaz.